też coś
  • okoliczne cokolwiek
    11.05.2008
    11.05.2008
    Czy błędne jest określenie okoliczna atrakcja (w liczbie pojedynczej)? Ja upieram się, że może istnieć (jedna) okoliczna atrakcja i że okoliczny to niekoniecznie 'otaczający coś, będący okolicą czegoś', ale też 'znajdujący się w okolicy czegoś', mój interlokutor zaś uważa, że coś okolicznego musi otaczać, więc „okoliczne cokolwiek” musi być albo w liczbie mnogiej (okoliczne atrakcje), albo dotyczyć czegoś „mnogiego” (okoliczna ludność).
  • Opatrzny i opaczny
    29.02.2016
    29.02.2016
    Szanowni Państwo,
    jestem ciekaw etymologii słów opatrzność, opatrzny, opatrywać (chodzi o 'patrzenie na coś ze szczególną troską'?) i opak (z wyrażenia na opak), wspak (skąd cząstka -pak, znacząca jakby 'coś odwrotnego, niż należy'?).
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • paść, ale dać radę
    25.09.2007
    25.09.2007
    Czy poprawne jest wyrażenie padł nowy rekord? Według mnie paść może stary rekord (nie jest już ważny), tak jak został pobity stary rekord. Czy mam rację?
    Tak samo jakoś nie pasuje mi padła wygrana, padła odpowiedź. Jakoś nie pasuje mi tutaj użycie słowa paść.
    I interesuje mnie pochodzenie wyrażenia dać radę. Zawsze sobie myślę – komu dać tę radę i na jaki temat? :-)
    Z wyrazami szacunku
    Michał Brandt
  • pomarańczowy
    29.05.2011
    29.05.2011
    Intryguje mnie wyraz pomarańczowy. Pochodzi od pomarańczy? Jeśli tak, to dlaczego nie od czegoś bardziej rodzimego? Czy np. za Mieszka I pomarańcze były u nas już tak popularne, czy przeciwnie – ten kolor nie miał jeszcze nazwy?
  • priorytetyzacja
    18.02.2002
    18.02.2002
    Szanowni Państwo,
    Kilka dni temu natknęłam się na sformułowanie priorytyzacja. Budzi ono we mnie sporo wątpliwości, gdyż kontekst, w którym użyto tego słowa stanowił kalkę z języka angielskiego i, prawdę powiedziawszy, troszkę mnie razi. Stąd też zwracam się do Państwa z ogromną prośbą o rozwianie moich wątpliwości, tudzież potwierdzenie, iż tego typu sformułowanie może byż używane.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Beata Łopatka
  • Prosperować

    6.11.2021
    6.11.2021

    Witam, chciałbym zadać pytanie dotyczące słowa  prosperować. Słowo według słownika oznacza tyle, co 'funkcjonować dobrze', zatem czy mówienie, że  coś prosperuje dobrze lub coś prosperuje źle to błąd? Czy skoro takie wyrażenie znajduje się w uzusie, to można uznać je za poprawne? Czy mówienie, że coś prosperuje, w sensie, że coś funkcjonuje dobrze to hiperpoprawność? Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.

  • Przecinek pomiędzy zdaniami podrzędnymi i nadrzędnymi

    22.03.2017
    22.03.2017

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie, czy w zdaniu A jakie mamy plany(,) też nie wiem jest potrzebny przecinek. Bez wątpienia: Nie wiem, jakie mamy plany, a więc Jakie mamy plany, nie wiem. Ale czy też coś tu zmienia?

    Zagadnienie wydaje mi się podobne do innego, intensywnie omówionego: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Inna-sprawa-to-czy;16237.html. W końcu, idąc krok dalej, można by powiedzieć: A jakie mamy plany to też nie wiem.

    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • Przeciwpienny, czyli jaki?

    18.05.2021
    18.05.2021

    Szanowni Państwo, 

    zajmuję się korektę językową pewnego obszernego dokumentu. Trafiłem na słowo oznaczające środek do hamowania powstawania piany, a w konsekwencji kożucha. Użyto tam miana: preparat przeciwpienny. Mnie kojarzy się to ze specyfikiem, który miałby poskramiać roślinę, by się nie pięła. Czy branżowe (dziedzina - oczyszczanie ścieków) użycie takiego określenia jest dopuszczalne? Nie lepiej byłoby zastosować raczej: antypieniący czy przeciwpieniący?


    Z uszanowaniem 

    Jarosław B.

  • Słowotwórcze różności

    15.02.2023
    15.02.2023

    Dzień dobry,

    jak utworzono te innowacje leksykalne?

    doktorka – kobieta doktor

    lasostep – teren stepowy z obszarami leśnymi

    guzdracz – człowiek, który się guzdrze

    zamordyzm – rządy tyrańskie, rygorystyczne

    dręcznik – podręcznik, który dręczy

    mankowicz – człowiek, który zrobił mankowicz

    darczyni – kobieta darczyńca

    kolekcjonista – człowiek, który coś kolekcjonuje

    bezmyślniak – człowiek, który nie myśli

    niekumpel – ktoś, kto nie jest kolegą.

  • strona a znaczenie
    15.03.2013
    15.03.2013
    Dzień dobry,
    interesuje mnie, jaki wpływ wywiera forma gramatyczna na znaczenie wyrazów. Np. czynność „rodzenia się”, mówimy: „Urodziłem się…”, czy po formie możemy określić, że mamy tu do czynienia ze znaczeniem biernym, czy może czynnym ? Zamiast „Urodziłem się” mówi się też np.
    zostać wydanym na świat (zn. bierne?)
    przyjść na świat (zn. czynne?)
    wyjść z łona matki (zn. czynne?)
    Do którego znaczenia jest bliżej temu czasownikowi?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego